Boya ve Bileşenleri
Sanayi boyaları üretimi ve uygulama teknikleri konusunda üretim reçetelerine göre içeriğini ve tanımını açmak gerekirse
Üç ana hammaddeden söz etmek mümkündür.
A- Bağlayıcılar
B- Pigmentler ve dolgular
C- Katkı maddeleri
Kaliteli sanayi boyaları bu 3 bileşenin en ideal formülasyonda ve üretim aşamalarında kullanılan ekipman ve kontrollerin sıklığıyla doğrudan ilişkilidir.
Bağlayıcılar
Endüstriyel boya ana hammaddelerinden olup, pigmentleri ve dolgu maddelerini bağlar.
Bu özelliğiyle birlikte boya tabakasını oluşturan maddeleri ve boyanın niteliğini belirler. Boyaların kuruma şekli, süresi, diğer hammaddelerle uyumu, korozyon ve dayanımı, uygulama metotları, glosu (parlaklığı), müşteri özel beklentileri gibi konular belirleyicidir. Bağlayıcıları da kendi içerisinde gruplandırdığımızda;
Kuruyan yağ türü
Konvansiyonel sanayi boyası üretim seçeneğinde tercih edilen ve halen yoğun bir şekilde kullanılan hammaddelerdendir.
Kuruyan yağın bir biçimde oksidasyonuyla birlikte polimer bir bağa dönüşmesi, bu tip ürünlerin temel mantığıdır.
Endüstriyel boya sanayi alanında fiyat/kalite değerlendirmesine göre sıklıkla tercih edilen ve yoğun bir biçimde kullanılan; kuruduğunda yüksek koruyucu ve bağlayıcı özelliği olan viskozitesi yüksek bitkisel bir yağ çeşidi olan bezir yağıdır ve yine diğer türleri de genellikle tarımsal kökenlidirler.
Sentetik hammaddeler
Plastik boya diye de isimlendirilen bünyesinde bitkisel kökenli ürünler bulunmayan hammaddelerdir.
Örnek olarak PVA veya akrilik dispersiyonları gösterilebilir.
NŞA sentetik hammaddelerle üretilen boyalar dokunma kuruluğu seviyesine ya da bir üst kat boya uygulamasına 1-2 saatte ulaşabilir.
Kimyasal kürlenmeli hammaddeler
Bağlayıcılar iki bileşenli malzemelerdir. Hammaddesi reçinedir, uygulanmaya başlanmadan önce tepkimeyi başlatacak olan ürün sertleştirici veya hızlandırıcı boyayla karıştırılır.
Oluşan reaksiyon sonrası boya, sıvı halden katı hale geçer.
Örnek olarak; boya üreticileri tarafından, “sanayi boyaları” kategorisindeki epoksi boya ve poliüretan boya grubunu gösterebiliriz.
Yaygın olarak genel sanayi boyaları ile birlikte tarım aletleri,
araç üstü ekipman, piston boyaları, ısıya dayanıklı boyalar, korozyona dayanımlı boyalar, boru boyaları, yol çizgi boyası, ferforje boyası, (zinch rich) çinko yüklemeli,
shop primer, depolama tankları, yapısal çelik boyalar, şasi boyası, solventsiz astar boya, epoksi astar, astarsız son kat boya, anti bakteriyel boya,
çelik konstrüksiyon boyaları, sac astarı, solventsiz epoksi, içme suyu boruları, araç kupaları, genel arıtım tesisleri, beton boruları, römork boyası,traktör boyası, silo boyası, liman kazık boruları, gaz boruları, petro kimya boru hatları, soğutma suyu boruları, zemin epoksi uygulamaları gibi alanlarda çok yaygın kullanılır.
Tek kompanent, iki kompanent 1K, 2 K, 2+1, 3+1, 4+1, 5+1, 7+1, 10+1 gibi bir çok farklı karışım oranlarında kullanılır.
Dolgular ve Pigmentler
Güneş ışınlarının renge ait ışınlarını göze yansıtması, pigmentlerin boyaya renk vermesine dayanan fiziksel bir olaydır.
Opaklık özelliğini kazandıran da yine pigmentlerdir.
Ayrıca endüstriyel boyalar için seçilen pigment türüne ve müşteri beklentilerine uygun olarak kuru film kalınlığının artması, boyayı bir diğer anlamda fiziksel olarak sanayi boyalarında istenen metal yüzeylerde paslanmayı geciktirme ve darbe dayanımını artırma amaçlı beklentilere de cevap verebilir.
Sanayi boyaları üretiminde kullanılan hammaddeleri sentetik, organik ve inorganik olarak 3 ana gruba ayırmak mümkündür.
Esas olarak pigmentler sadece verilen renge göre tatbik edilir. Bugün pigmentlerin bir çok dekorlarda tesiri arttığı bilinmektedir. Nadiren tek başına kullanılır. Çeşitli renklere göre pigment seçimi ve miktarının tayini biraz da özel bir yetenektir
Pigmentlerin tanecik boyutunun özellikle sanayi boyaları seçiminde önemi büyüktür ki bu aynı zamanda boyanın solma ve diğer koruyucu özelliklerine etkisi çok fazladır.
Seçilecek pigment tipi ve kalitesi sanayi boyasının koruyuculuğa etkisiyle doğru orantılı olacaktır.
Endüstriyel boya üretiminde dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli detayda boya homojenliğinin sağlanmasında çok etkili olan öğütme işlemidir bu önem özellikle makine üreticilerinin boya filminin homojenliğinde dikkat edilen önemli parametrelerden birisidir.
Sanayi boyaları üretiminde pigmentlerindeki tanecik boyutu yaklaşık 0,0001 ile 0,0007 milimetre olmalıdır.
Tiner ve incelticiler
Epoksi tiner,akrilik tiner, rapid tiner, selülozik tiner, sentetik tiner ya da, poliüretan tiner gibi ticari isimlerle piyasada satılan ürünlerdir.
Endüstriyel boya kullanımında tiner ve incelticilerin boyanın kalitesinde önemi çok büyüktür. Ayrıca boya akışkanlığının kullanıma uygun hale getirilmesi ve boya kullanımını kolaylaştırması için gerekli materyallerdir.
Emülsiyon tipi boyalar su ile inceltildikleri için hariç olmak üzere her boya kendi formülasyonuna uygun tiner, çözüler ve tinerlerle birlikte kullanılmalıdır.
Sanayi boyasının kalitesi için çok önemli olan opaklık, örtücülük gibi kaliteye ilişkin beklentiler direk inceltici ve tinerlerle sağlanabileceği için tiner seçimi boya üreticileri tarafından hava sıcaklıkları ve ortam koşulları sa göz önüne alınarak zaman zaman özel formülasyonlarla desteklenir. Bu yüzden önerilen epoksi tiner, akrilik tiner, rapid tiner, selülozik tiner, sentetik tiner ya da, poliüretan tiner gibi farklı özellikleri olan tinerlerden endüstriyel boya üreticisi tarafından belirtilen ürün tercih edilmelidir.